Καταργείται το ΣΕΠΕ - Δημιουργείται η Επιθεώρηση Εργασίας στο πρότυπο της ΑΑΔΕ - Ψηφιακή κάρτα: Πρόστιμο και λουκέτο για μη συμμόρφωση - Τι προβλέπεται για άδειες και τηλεργασία
Το σχέδιο νόμου για τα εργασιακά παρουσιάζει ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης. Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται αλλαγές που αφορούν στον καθορισμό του ωραρίου εργασίας, τις γονεϊκές άδειες καθώς και το νέο πλαίσιο για την τηλεργασία και την ψηφιακή κάρτα εργασίας.
Κατά την εκκίνηση της παρουσίασης ο υπουργός εξήγησε τους λόγους για την κατάθεση του νέου νομοσχεδίου κάνοντας λόγο για «προστασία της εργασίας».
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, κατά πρώτον, είναι απαρχαιωμένη η εργασιακή νομοθεσία, συμπληρώνοντας πως είναι πλέον 40 ετών, ενώ σημείωσε πως υπάρχει έλλειψη προσαρμογής στις εξελίξεις.
Όπως είπε χαρακτηριστικά «για παράδειγμα, η τηλεργασία μπήκε δυναμικά στον εργασιακό βίο, λόγω πανδημίας». Στην συνέχεια έκανε λόγο για έλλειψη διαφάνειας στο συνδικαλιστικό κίνημα.
Συνεχίζοντας ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως υπάρχει διαφορετικό «καθεστώς» στις υπερωρίες στη βιομηχανία σε σχέση με τις υπηρεσίες. Επίσης, υπάρχουν περιορισμοί στη λειτουργία ορισμένων κλάδων τις Κυριακές.
1. Δεν υπάρχουν εργαζόμενοι χωρίς επιχειρήσεις, αλλά ούτε και επιχειρήσεις με εργαζομένους «στα κεραμίδια».
2. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας πρέπει να έρχεται με τους εργαζομένους να συμμετάσχουν στα οφέλη της ανάπτυξης.
3. Η νομοθεσία μας προσαρμόζεται σε βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.
Καθιερώνεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας, με την οποία μπορεί να παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο,ο χρόνος εργασίας του κάθε εργαζόμενου αλλά και οι άδειες του εργαζόμενου. Σε πρώτη φάση η ψηφιακή κάρτα θα εφαρμοστεί σε τράπεζες και βιομηχανία.
«Η ψηφιακή κάρτα εργασίας είναι η σημαντικότερη αλλαγή του νομοσχεδίου, καθώς κάθε εργαζόμενος θα μπορεί και από το κινητό του τηλέφωνο να καταγράφει πότε πάει στη δουλειά του, πότε φεύγει, πόσες ώρες δούλεψε υπερωριακά», είπε.
«Κλειδί» για την προστασία των εργαζομένων, τον έλεγχο του ωραρίου εργασίας και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όπως το δικαίωμα της αποσύνδεσης στην τηλεργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η εξίσωση των υπερωριών σε βιομηχανία και υπηρεσίες.
Με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων: ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες.
Ο Κωστής Χατζηδάκης μίλησε για τις αλλαγές στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Όπως είπε, συνίσταται η Επιθεώρηση Εργασίας ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
Δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές, σημείωσε και συμπλήρωσε πως θα ασκεί τις αρμοδιότητες του ΣΕΠΕ που καταργείται.
Παράλληλα θα λειτουργεί κατά τα πρότυπα της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνεια, ενώ η επιλογή του Διοικητή θα γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό και στην Επιτροπή θα προεδρεύει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ.
Το έργο της νέας Επιθεώρησης Εργασίας θα είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, η έρευνα της ασφαλιστικής κάλυψης και παράνομης απασχόλησης των εργαζομένων και η συμφιλίωση και επίλυση των εργατικών διαφορών.
Όπως είπε ο Κωστής Χατζηδάκης, θα λειτουργεί με περισσότερα εχέγγυα αμεροληψίας χωρίς άμεσες ή έμμεσες παρεμβάσεις της όποιας κυβέρνησης. Οι έλεγχοι θα γίνονται όλο το 24ωρο χωρίς προειδοποίηση προς τον εργοδότη, ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλία, μητρώα, έγγραφα, αρχεία.
Επεκτείνονται οι περιπτώσεις όπου η επιβολή των προστίμων γίνεται ταχύτατα, χωρίς ακρόαση του εργοδότη
• Όταν διαπιστώνεται ότι απασχολείται εργαζόμενος που δεν έχει δηλωθεί,
• Όταν διαπιστώνονται παραβάσεις σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας,
• Όταν από τον έλεγχο προκύπτει έλλειψη πίνακα προσωπικού στο εργοτάξιο.
Το πόρισμα της Επιθεώρησης Εργασίας επί διαφορών που στοιχειοθετούνται από την ψηφιακή κάρτα εργασίας (π.χ. απαιτήσεις για δεδουλευμένα, επίδομα άδειας) θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για να βγει διαταγή πληρωμής από το δικαστήριο.
Ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται έως 2 ώρες επιπλέον πέρα του 8ώρου. Ο επιπλέον χρόνος εργασίας θα συμψηφίζεται με ρεπό, άδεια ή μειωμένο ωράριο.
Η ρύθμιση θα μπορεί να εφαρμόζεται μετά από συμφωνία του εργοδότη με τις σωματειακές οργανώσεις ή με ατομική συμφωνία μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη. Ο εργαζόμενος θα έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί χωρίς κυρώσεις.
Προβλέπεται η αύξηση του αριθμού των νόμιμων υπερωριών που μπορεί να πραγματοποιήσει ο εργαζόμενος σε ένα έτος στις 150 ώρες
Διευρύνεται η λίστα των επιχειρήσεων που μπορούν να λειτουργούν και τις Κυριακές. Όπως οι επιχειρήσεις παραγωγής – αποθήκευσης – μεταφοράς – διανομής φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού, εφοδιαστικής αλυσίδα («logistics»), κέντρα κοινών υπηρεσιών (“shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, Κέντρα δεδομένων («data centers») και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων, ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου, παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών, παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος.
Όπως επεσήμανε ο κ. Χατζηδάκης παραμένουν όλες οι μέχρι σήμερα ισχύουσες περιπτώσεις ακυρότητας της απόλυσης (π.χ. απόλυση που οφείλεται σε δυσμενή διάκριση λόγω φύλου, πεποιθήσεων, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας, συνδικαλιστικής δράσης, κ.λπ.). «Αλλά δίπλα σε αυτούς τους λόγους που υφίστανται, προστίθενται κι άλλοι, διευρύνουμε τη λίστα των περιπτώσεων άκυρης απόλυσης, που σημαίνει ότι θα επιστρέφει ο απολυόμενος στην εργασία του και θα καταβάλλονται οι μισθοί μέχρι την επαναπρόσληψή του».
Στο εξής θα απαγορεύεται η απόλυση όταν γίνεται επειδή ο εργαζόμενος άσκησε οποιοδήποτε νόμιμο δικαίωμά του (μέχρι σήμερα η εν λόγω επαναπρόσληψη ήταν στον κρίση του δικαστηρίου).
Παράλληλα προστίθενται στον κατάλογο των άκυρων απολύσεων οι εξής απολύσεις:
• Για άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης
• Του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου μέχρι 6 μηνών, όσα παιδιά και εάν υπάρχουν στην οικογένεια
• Εργαζομένων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια
• Εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας
• Τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα αποσύνδεσης.
Επιπλέον, εισάγεται η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης. Δηλαδή, αν απολυθείς εργαζόμενος αποδείξει ενώπιον δικαστηρίου πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση ότι η απόλυσή του ήταν άκυρη, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση είναι έγκυρη.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το δικαστήριο αντί οποιασδήποτε άλλης συνέπειας (μετά από αίτημα είτε του εργαζομένου είτε του εργοδότη) επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης. Η πρόσθετη αποζημίωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις αποδοχές 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερη από το διπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσης.
«Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές ο εργαζόμενος μπορεί να εισπράξει συνολικά έως και το τριπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσης (κανονική αποζημίωση συν την πρόσθετη)» όπως τόνισε ο υπουργός. Αν δεν υποβληθεί αίτημα από καμία πλευρά, τότε το δικαστήριο μπορεί να διατάξει επαναπρόσληψη και σε αυτές τις περιπτώσεις.
Καθιερώνεται το δικαίωμα αποσύνδεσης του εργαζόμενου εφόσον βρίσκεται εκτός ωραρίου ενώ θα υπάρχει υποχρέωση του εργοδότη να καλύπτει τις δαπάνες για το υλικό εξοπλισμό.
Η καθιέρωση Γενικού Μητρώου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Η καταχώρηση, των οργανώσεων σε αυτό είναι προϋπόθεση για να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα και για να ασκούν τα δικαιώματα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της κήρυξης απεργίας.
Παρέχεται η δυνατότητα εξ αποστάσεως ψηφοφορίας για την κήρυξη απεργιακών κινητοποιήσεων.
Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων, οι οποίοι κατά την διάρκεια απεργίας επιθυμούν να εργαστούν, ενώ προβλέπεται προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης λειτουργίας κατά την διάρκεια απεργίας σε επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία έχει ζωτική σημασία για το κοινωνικό σύνολο.
Ενώ σε όσους απασχολούνται στις συνεργατικές πλατφόρμες παρέχεται το δικαίωμα να συνδικαλίζονται, να διαπραγματεύονται συλλογικά και να απεργούν, ενώ οι εργοδότες αναλαμβάνουν υποχρεώσεις ως προς την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.
Άδεια πατρότητας 14 ημερών μετ’ αποδοχών.
Γονική άδεια διάρκειας τεσσάρων μηνών -με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δυο μήνες.
Άδεια φροντιστή έως 5 ημέρες τον χρόνο μετ’ αποδοχών.
Τη θέσπιση δικαιώματος απουσίας λόγω ανωτέρας βίας για επείγοντα οικογενειακά ζητήματα 2 φορές το χρόνο (μία ημέρα κάθε φορά).
Ευέλικτες μορφές εργασίας όπως τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο ή μερική απασχόληση για γονείς παιδιών ηλικίας έως και 12 ετών.
Ενισχύεται το Σήμα Ισότητας στις επιχειρήσεις – επεκτείνεται στις πολιτικές καταπολέμησης της βίας και παρενόχλησης στην εργασία.
Προστασία των εργαζομένων που έχουν πέσει θύματα βίας αλλά και των εθελοντών ακόμη και των αιτούντων εργασίας.
Θέσπιση υποχρεωτικών κωδίκων δεοντολογίας και πολιτικών διαχείρισης εσωτερικών καταγγελιών, διασφαλίζοντας έτσι την προστασία των θυμάτων.
Απαγόρευση καταγγελίας ή λύσης της σύμβασης των εργαζομένων που καταγγέλλουν περιστατικά βίας ή παρενόχλησης, ενώ θα έχουν δικαίωμα να αποχωρήσουν από τον εργασιακό χώρο για ένα χρονικό διάστημα –χωρίς διακοπή μισθοδοσίας- αν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία και την ασφάλειά τους λόγω βίας ή παρενόχλησης.
Σύσταση αυτοτελούς τμήματος για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ενώ σε περίπτωση παράβασης της σχετικής νομοθεσίας θα επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις.
